SEFA ÇOBAN| Kalınkoz Ortaokulu Fen Bilimleri Öğretmeni
Ülkemizde son yıllarda eğitim alanında yapılan değişimler, eğitim anlayışında da köklü değişimleri gerektirmiştir. Bu değişim sonucu artık öğretmen merkezli bir eğitim anlayışı yerine daha öğrenci merkezli bir eğitim anlayışı benimsenmiştir ve fen bilimleri dersi öğretim programının vizyonu fen ve teknoloji okuryazarı bireyler yetiştirmek olarak tanımlanmıştır (MEB, 2013). Bilimsel okur-yazarlık kavramını incelediğimizde, bireyin okulda öğrendiği bilgileri günlük yaşamına aktarabilmesi, bilimsel ve teknolojik anlamda tartışabilmesi gibi özelliklerin bu kavram içinde yer aldığını görürüz. Dolayısı ile bireyin okulda edindiği bilgilerin de günlük yaşamda ne işe yaradığını görmesi, farkında olması gerekir. Burada STEM eğitimi önem kazanmaktadır. Çünkü STEM eğitimi kapsamında yapılan uygulamalar öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersinde edindiği bilgileri günlük yaşamda uygulamalarına fırsat sunar. Peki, nedir bu STEM?
Günümüzde teknolojiye ve mühendislik alanlarına baktığımızda her gün yeni gelişmeler yaşandığını görüyoruz. Marketlerde sürekli teknolojik aletlerin en iyileri, mühendislik alanlarında insanların yaşamını kolaylaştıran ve birçok işi basitleştiren farklı uygulamaların olduğunun farkındayız. Bu tür uygulamaların temeline baktığımızda sadece teknoloji, sadece mühendislik değil aslında fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarının iş birliği halinde olduğunu ve bu ürünlerin bu iş birliği sayesinde çıktığını görürüz. STEM kavramı, 4 alan arasındaki ortak bir ilişkiyi gösterir(Basham & Marino, 2013) ve 4 disiplinin baş harflerinin birleşmesi ile ortaya çıkmıştır.
STEM eğitimi ise bu alanların etkileşimli olarak birlikte öğretilmesi anlamına gelir (Marulcu & Höbek, 2014). STEM kavramı ilk başlarda SMET olarak kullanılmış, fakat “smut” yani karalama, iftira kavramına benzediği için STEM olarak değiştirilmiştir. Ülkemizde ise FeTeMM olarak kısaltıldığını görüyoruz (Corlu, Capraro, & Capraro, 2014).
Son yıllarda birçok eğitim araştırmacısı ve yönetici, STEM eğitim üzerine yoğunlaştı. Bu durumun doğrudan sebeplerine baktığımızda, STEM alanlarındaki mesleklerin, ülkelerin büyümesinde, ekonomik gelişimlerinde ve inovasyonlarında önemli bir etkiye sahip olmasıdır. Dolayısı ile yöneticiler ve eğitim araştırmacıları, Öğrencilerin STEM alanlarında uzmanlık kazanmalarını ve mesleki yaşamlarında STEM mesleklerini hedefleyen öğrenci sayısı arttırmayı amaçlamaktadırlar.
STEM eğitiminde 2 amaçtan bahsedebiliriz (Thomasian, 2011);
- Birinci amaç, bütün öğrencilerin STEM alanları ile ilgili temel bilgilere sahip olmasını sağlamaktır. Bu amaç kapsamında, öğrencilerin problemleri çözme yeteneklerinin geliştirilmesi ve günlük yaşamlarındaki problemlere yaratıcı çözümler bulmaları beklenir.
- İkinci amaç ise öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun lise sonrası eğitimlerinde, çalışmak için ya da ileriki kariyerleri için seçimlerini fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında yapmalarını sağlamak olarak verilebilir. Bu amaç, STEM alanlarında uluslararası düzeyde diğer ülkelerin arkasında kalan ülkeler için ve STEM alanlarında iş gücü azalan ülkeler için önemli bir hale gelmektedir.
Günümüzde gelişen ülkelerin fen, teknoloji, matematik ve mühendislik alanlarında çok iyi iş gücüne sahip olduğu bilinmektedir. PISA sonuçlarına göre, ülkemiz STEM alanları kapsamındaki değerlendirmede 434 puan ile 28. sırada yer almıştır. Bu sıralamanın başlarında ise Japonya, Güney Kore, Almanya gibi teknolojik anlamda ilerlemiş ülkelerin olduğunu görmekteyiz (National Science Board, 2007). Ülkemizin de bu tür bir değerlendirmede üst seviyelere, üst sıralara çıkabilmesi için bizim de bu iş alanlarında nitelikli ve inovasyon becerisine sahip bireyler yetiştirmemiz gerekir. Çünkü inovasyon ve bir ülkenin ekonomik gelişmişliğine baktığımızda arada açık bir ilişkinin olduğunu görürüz (Thomasian, 2011). Thomasian (2011)’a göre 2. Dünya Savaşı’ndan sonra ülkelerin gerçekleştirdiği ekonomik büyümenin yarısı, sahip oldukları teknolojik inovasyondan gelmiştir. Bu anlamda STEM eğitimi de önem kazanmaktadır. Çünkü teknolojik inovasyonun en önemli bileşenini STEM (Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik) alanları oluşturmaktadır.
STEM EĞİTİMİNİN ÖĞRENCİLERE 10 FAYDASI
1. Öğrenciler farklı disiplinler arasında iş birliği kurar.
2. Fen bilimleri derslerinde gördüğü konularla, günlük hayatta gördüğü problemleri çözer.
3. Genelde öğrenciler derste gördükleri konuların bir işe yaramayacaklarını düşünürler, ancak STEM uygulamalarından sonra, derslerde gördükleri konuları hayatın farklı alanlarında kullanabileceklerdir.
4. Öğrenciler mühendislik uygulamaları ile sürekli bir materyal üretir. Dolayısı ile öğrencilerin üretkenliği artar.
5. Öğrenciler çevrelerinde gördükleri problemleri tanırlar ve bu kapsamda soru sorma beceriler gelişir.
6. STEM eğitiminde çalışmalar çoğunlukla gruplar halinde olduğu için öğrencilerin iletişim becerisi artar.
7.Öğrencilerin yaratıcı düşünme becerisini artırır.
8. STEM uygulamaları öğrencilerde eleştirel düşünme becerilerini artırır.
9. Etrafındaki problemlerin farkına varan ve problemlere çözüm bulan öğrencilerin özgüvenleri artar.
10. Öğrenciler, 21.YY’ın öngördüğü şekilde inovasyon becerisine sahip olurlar.
Kaynakça:
Basharn, J. D., & Marino, M. T. (2013). Understanding STEM Education and Su pporting Students Through Universal Design for Learning. Council for Exceptional Children, 45(4), 8-15.
Chen, X. (2009). Students Who Study Science, Technology, Engineering, and Mathernatics (STEM) in Postsecondary Education. National Center for Education Statistics, 2.
Corlu, M. S., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2014). FeTeMM Eğitimi ve Alan Öğretmeni Eğitimine Yansımalar’. Eğitim ve Bilim, 74-85.
EİE. (2014). Engineering is Elementary. 2014 tarihinde http://www.eie.org/ adresinden alındı
International Tech nology Education Association. (2007). Standarts for Technology Literacy Content for the Study of Technology. 2014 tarihinde ITEA: http://www.iteaconnectorg/TAA/PDFs/xstnd.pdf adresinden alındı
Lachapelle, C. P., Phadnis, P., Hertel, J., & Cunningham, C. M. (2012, Mart 30). What is Engineering? A Survey of Elementary Students. 2014 tarihinde Engineering is Elementary: http://www.eie.org/sites/default/files/resea rch_a rticle/research_file/2012- 03_we_paper_fo_p-12_engineering_conference.pdf adresinden alındı
Marulcu, İ., & Höbek, K. M. (2014). 8. Sınıflara Alternatif Enerji Kaynaklarının Mühendislik Dizayn Metodu ile Öğretimi. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 44.
National Research Council. (2012). A Framework for K-12 Science Education: Practices,Crosscutting Concepts, and Core İdeas. 2014 tarihinde The National Aca dernies Press: http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=13165 ad resinden alındı
Sanders, M. (2009). STEM, STEM Education, STEMmania. The Technology Teacher, 20-26.
Thornasian, J. (2011). Building a Science, Technology, Engineering and Math Education Agenda. National Governors Association, 5.
Tseng, K.-H., Chang, C.-C., Lou, & Chen, W.-P. (2013). Attitudes Twords Science, Technology, Engineering and Mathernatics (STEM) in A Project-Based Learning Environrnent. Springer, 87- 102.
